Sperm bankası, spermleri toplayıp soğutarak saklayan bir kurumdur.
Bu işleme İngilizce’de “kriyoprezervasyon” denir.Ülkemizde özel bazı işlemler için spermlerin uzun süre saklanabildiği bu tür kurumlar bildiğimiz kadarıyla henüz yok. Ancak bazı hayvan spermlerinin saklandığı bankalar var.

İnsanlar spermlerini neden saklasınlar ?
Bunun için değişik nedenler akla gelebilir.
1.Ağır bir hastalık nedeniyle uygulanacak olan tedaviden ötürü spermlerin ciddi zarar görebileceği durumlar. Örneğin kanserde ilaç veya ışın tedavisi gibi.
2.Herhangi bir rahatsızlıkta uzun süre kullanılacak ilacın spermlere zarar vermesi durumlarında.
3.Spermlere veya testislere veya ejakülasyon olayına zarar verebilecek ameliyatlar söz konusu olduğu zamanlar.
4.Şeker hastalığı, multiple skleroz gibi ejakülasyona zarar veren rahatsızlık durumlarında.
5.Vazektomi yapılacaksa.
6.Toksinlere maruz kalma olasılığı durumlarında.
7.Tedavi amacıyla testis biyopsisi yapmak zorunluluğu vb durumlarında.
8.Kaza, ani ölüm vb gibi beklenmedik bir riske karşı olay sonrası çocuğunun olmasını isteyenler için

Sperm ne kadar süre dondurulabilir ?
Her bireyin spermi soğutmaya ayrı bir yanıt verir. Spermler çok uzun süre soğutularak saklanabildikleri halde 12 yıl üzeri için randıman alınıp alınmayacağı sorsunun henüz açık ve net bir yanıtı yoktur.

Çözülmüş Spermlerin Hepsi Sağlıklı mıdır?
Hayır! Bugünkü teknolojiyle dondurulan spermler çözüldüğü zaman bunların çok azı dölleme yapabilecek özelliklerini korumaktadır.

Soğutma olayı nasıl gerçekleştirilir?
Her şeyden önce alınan spermin bir analizinin yapılması gerekmektedir. Böylece spermin nitelik ve niceliksel özellikleri belirlenmiş olur. Her alınan sperm dondurulmadan önce analiz edilir. Sperm alındıktan sonra küçük miktarlara ayrılır ve soğutma işlemi sırasında donmasını engellemek için içine soğuk koruyucu katılır. Soğutma derecesi -196 Fahrenhayt’tır. Test tüpleri sıvı nitrojen gazında soğutulur. Yarım ile bir saat sonra sürekli soğutma için sıvı nitrojen tanklarına taşınır. Burada “soğutma” diye ifade ettiğimiz olay aslında dokunun yapısını koruyarak bir dondurma olayıdır.

Asgari 48 saat geçtikten sonra soğutulmuş örnekten alınarak yeniden özelliklerini koruyup korumadığına bakılır ve bir rapor hazırlanarak sperm sahibine sunulur.

Sıvı nitrojen tankları her gün kontrolden geçirilir, ısılara bakılır. Bazı bankalar alınan bir sperm örneğini herhangi bir arızaya karşı ikiye bölerek farklı sıvı nitrojen tanklarında saklarlar

Alınışı
Bazen dondurma işleminden önce hemen sperm analizi yapılmakta, bazen de birinci randevuda analiz yapılmakta, ikinci randevuda ise dondurmak üzere sperm alınmaktadır. Bir iki veya üç boşalım kadar sperm alan bankalar vardır. Birden fazla boşalım için sperm alındığı takdirde en az iki boşalım arasına iki gün ara olmalıdır.

Sperm evde veya laboratuvarda alınabilir. Verili sürelerde işleme başlanması gerekmektedir. Laboratuvarda masaj yoluyla alınacak sperm için hazırlanmış odalarda göze hitap edecek malzeme de bulunmaktadır.

Dondurulmuş sperm sakat çocuk olasılığını yükseltir mi ?
Hayır! Bu sonucu veren bir çalışmadan söz edilmemektddir.

Spermler karışabilir mi ?
Hayır! Her sperm bankasının alınan her örneği numaralayarak ve şahsın adına kaydederek ciddi bir takibi vardır. Böyle bir olasılık söz konusu olmadığı gibi, Hepatit B vb gibi hastalıkların taşınması riski de yoktur. Ayrıca hukuki bir durumda DNA analizi yapılarak spermin o kişiye ait olup olmadığı konusu açıklığa kavuşturulabilir.