Sigara içmenin mahzurları çevremizde gördüğümüz örneklerden hep dikkatimizi çeker. Askerde gösterilen bir tepeye koşu yapmıştık. Komutanımız koşuyu tamamlayamayanlar için, bunların hepsi sigara tiryakisidir, yorumunda bulundu. Gerçekten öyleydiler. Daha genç yaşta koşamıyor, yolun yarısında tıkanıyorlardı.
Yine tıp fakültesinde talebe iken ölü bedenini inceleme (kadavra) dersinde, bazı cesetlerin akciğerlerinin katran rengi gibi kapkara olduğu dikkatimi çekmiş ve hocama bunun sebebini sormuştum. “Sigaradan bu” cevabını almıştım. “bunlar sigara tiryakisi. Yıllardır içtikleri sigaradan akciğerlerinde oluşan kalıntı” diye eklemişti.
Gerçekten sigara, insanı bir katran deposu haline getirir. 20 yıl ortalama günde bir paket sigara içen insanın vücudunda 5 ila 7 kilo katran ve is biriktiği hesaplanmaktadır.
İşte sigaranın yaptığı bedensel zararlardan başlıcaları:
Her yıl 10 milyon kişi sigara ile ilgili hastalıklardan ölmektedir. 2020 yılında sigara tüketiminde artma olmasa dahi her yıl 20 milyon kişinin sigaradan öleceği tahmin edilmektedir. Sigara içilmesi ile yüz kırışıklığı ve solukluğu arasında çok yakın bir ilişki bulunmaktadır. Bu durum sigara içenleri daha itici ve zamanından önce yaşlı göstermektedir. Sigara içimi derinin kılcal ve daha büyük damarlarında kan akımını bozmakta, bu da muhtemelen bağ dokusunda hasara yol açmaktadır.
Sigara içenlerin dişleri kirli ve pis görünümlü olmakla beraber, dişeti hastalıkları baş gösterecektir.
Ağız ve yutakta önce tat alma eksikliği başlar, ardından kanser riski artar.
Gırtlak ve nefes borusunda iltihaplanma ve ses tellerinin zarar görmesinin yanı sıra kansere yakalanma riski yüksektir. Gırtlak kanserlerinin yüzde 84′ü sigara içimiyle ilişkilidir.
Sigara dumanı tükürük salgısını azaltır. Epitelde hücre ve salgı çoğalmasına yol açar. Yavaş yavaş tıkayıcı akciğer hastalığı gelişir. Akciğer fonksiyon testleri gittikçe bozulur. Sürekli öksürük, balgam, nefes darlığı ve anfizem ortaya çıkar. Bu ortamda gelişen enfeksiyonlar ölüme yol açabilir. Kronik bronşit ve amfizem, sigara içenlerde içmeyenlere oranla 20 misli daha fazla görülür.
Sigaradan doğan iştahsızlık ve beslenme bozukluğu, başta verem olmak üzere, birçok hastalığın gelişip yayılmasında önemli rol oynar.
Sigara kalp hastalıklarının da (miyokard infarktüsü, koroner kalp hastalığı gibi) sebebidir. Bu, artık bütün dünyada yapılan araştırmalarla kanıtlanmıştır. Özellikle damarlarda sertleşmeye sebep olduğu gösterilmiştir. Yıllarca sigara içenlerin kalp hastalığına yakalanma riski yüksektir. Sigara içmeyen, içene göre 15 yıl daha geç kalp hastası olmaktadır.
Felçlerde, beyinde damar tıkanıklıklarında ve beyin kanamalarında da sigara önemli bir etken durumundadır.
Akciğer kanserinden olan ölümlerin yüzde 90 ilâ 95′i sigaradan oluşmaktadır. Ne zaman akciğer kanserli birini duysam, sigara içip içmediğini sorarım. Onlarca vaka içinde içmeyene rastlamadım.
Kaderin ibretli bir cilvesi herhalde, Marlboro reklamlarında atın üzerinde sigara içen kovboy da sigaraya bağlı kanserden ölmüştür.
Sigara içenlerde ağız içi kanserleri 3-30 kat, dişeti kanserleri 5-14 kat, dil kanserleri 4-33 kat, bademcik kanserleri 7-11 kat, gırtlak kanseri ise 16 kat daha fazla görülmektedir.
Mide ve yemek borusunda kanama, ülser ve kanser oluşumuna yol açar.
Gözlerde katarakt ve ileri yaşlarda körlük ortaya çıkar.
Sigara içimi, koroner arter hastalığı gelişmesinde en önemli risk faktörüdür.
Pankreas kanseri riski artar.
Rahim ve yumurtalıkta kısırlık, çocuk düşürme, sakat ve eksik doğum, erken menopoza girme, rahim kanseri gibi tehlikeler oluşur. Özellikle doğum kontrol hapı kullanan sigara içen kadınlarda kalp-damar hastalıkları (kalp krizleri, damar tıkanıklıkları, tansiyon yüksekliği, beyin kanaması ve felçler gibi) tehlikesi yükselir. Ayrıca erkeklerde de spermlerin hareketlilik ve canlılığında azalma ve bozulmalar ortaya çıkar, böylelikle kısırlık riski artar.
Cinsel istekte azalmaya sebep olmasının yanında iktidarsızlık ve erkeklerde cinsel organda sertleşme zorluğu da sigaranın yaptığı zararlardandır.
Kemik ve iskeletlerde kemik erimesi meydana gelir. Bu yüzden sigara tiryakilerinin kemikleri zayıftır ve kırık, çıkık gibi durumlarda sigara kullanmayanlara oranla çok daha uzun sürede ve zor bir şekilde kaynarlar. Nikotin kemiklerin gelişimini zorlaştırır, zedelenen kemiklerin eski durumuna kavuşmasını geciktirir.
Sigara vücuttaki antioksidan tüketimini artırarak bağışıklık sistemini bozar. Böylelikle hastalıklara karşı direnç zayıflar, kişi daha kolay hastalıklara yakalanır.
Kılcal damarlar, el ve ayaklardan başlayarak, kol ve bacaklara kadar tıkanıp bu organların kesilmesine (Burger hastalığı) kadar varabilen hastalıklar oluşur.
Vücutta yorgunluk, uykusuzluk, ruhsal gerilim, stres, performans düşüklüğü, reflekslerde azalma, sigara tiryakiliğinden dolayı meydana gelir.
Yine sigara sebebiyle zihin faaliyetlerinde durgunluk ve yavaşlama ortaya çıkar. Hatırlama güçlüğü, sersemlik, konsantrasyon zorluğu, zihin bulanıklığı görülür. Zihinsel faaliyetler zayıflar. Çünkü sigara, damarlarda sertleşmeye yol açar ve kanın beyne, vücudun diğer bölgelerine normal bir şekilde ulaşmasını engeller.
Sigara, zekâ üzerine de zararlı tesirler yapar. Zihinsel yeteneklerin ölçülmesi için uygulanan testlerde; sigara içenlerin içmeyenlere oranla belirgin olarak kötü performans sergiledikleri gösterilmiştir.
Sigara tat ve koku duyularımızı da mahveder. Sigara içmek, açlık hissini artırır.
Sigaranın diğer zararları
Sigara bütçeye de yüktür. 2004 yılında bir kişinin aylık sigara harcaması yaklaşık 100 YTL, yıllık harcaması ise 1000 ila 1500 YTL arasında oldu. Eğer kan-koca sigara içiyorsa bu rakam 3.000 YTL’ye kadar çıkabilmektedir.
Ülkemizde tüketilen sigaraların Önemli bir kısmı döviz ödenerek ithal edilen yabancı tütünlerdir. Bu da gelişmekte olan ülkemiz için önemli bir kaynak kaybıdır.
Sigara, yangınların da önemli bir sebebidir. Sönmeyen izmaritlerden ve kibritlerden tutuşan orman yangınlarının tüm orman yangınlarına oranı yüzde 50; şehirdeki yangınların tümüne oranı ise yüzde 45′dir.
Ayrıca sigara paketi ve kâğıdı için her yıl ülkemizde 2 milyon ağaç kesilerek heba edilmektedir. Bunlar da ormanların yok olması demektir ve pek çok problemi beraberinde getirecektir.
Çocuklar ve sigara
Hamile kadınlarda, sigara içilmesiyle nikotin ve karbonmonoksit plasentadan bebeğin hayati önemi olan organlarına geçer.
Bir hamile kadının sigara içerek bebeğine verebileceği zararlar şöyle özetlenebilir:
Düşük yapma ihtimali yüzde 25 artar.
İki kat fazla oranda erken doğum olur.
Bebekleri ortalama 250 gram eksik doğar.
Bebeklerde kötü huylu tümör riski artar (lösemi, lenfoma, böbrek tümörleri).
Ölü bebek doğurma oranı 1/3 kez daha yüksektir.
Ani bebek ölümleri daha fazladır. Ani bebek ölümü, sağlıklı bebeğin sebepsiz yere aniden ölümüyle kendini göstermektedir.
Bu çocuklar büyüme geriliği ve öğrenme zorluğu gösterirler. Zihinsel gelişimlerinde gerilik ve sonraki hayatında davranış sorunları gözlenir.
Anne sütünün oluşumunda ve kalitesinde bozukluk olur. Ayrıca nikotin anne sütüne geçer ve çocuklarda zehirlenme, nöbet geçirme ve ölüm riskini artırır.
