Serviks dölyolunda görünen rahimin (dölyatağının) bir parçasıdır. Dölyolundan rahimin içinde uzanan serviks ortasında bir kanal (serviks kanalı) bulunan küçük, sert ve adaleli bir organdır. Doktor muayenehanesinde yapılan bir pelvis muayenesinde serviks, rahimin gözle görülen tek kısmıdır.

Serviks nasıl muayene edilir ?
Spekulum adlı aynalı özel bir âlet dölyoluna sokularak muavene edilir.

Serviksin fonksiyonu nedir ?
a.Rahim boşluğuna bakterilerin veya başka yabancı cisimlerin girmesini önler.
b.Meninin (spermanın) rahim boşluğuna girmesine müsaade eder.
c.Gebelik süresinde gelişen cenini korur.
d.Doğumda çocuğun çıkabilmesi için açılıp yol verir.

Serviks yangısı nedir ?
Serviksin iltihaplanması halidir.

Serviks yangısının çeşitli türleri nelerdir ?
a.Serviks aşınması (erozyon). Dölyolundaki serviks kanalının açı­lışında beliren derisi sıyrık (raw) ve kızarmış bir alan. Bu du­rum aslî olabilir ve bir gelişme noksanlığından serviksi kapla­yan normal zarların bulunmayışından dolayı genç kızlarda rast-lanılabilinir. Aşınmalar doğumda meydana gelen bir zedelen­meden veya ameliyatta ya da kürtajlarda meydana gelen arıza­lar ve genişlemeler şekilde tâli de olabilir.
b.Serviks yangısında kistler. Bu durum yangı iyileşmekteyken yan­gılı bir serviks üzerinde küçük kistlerin gelişmesidir. Serviksin sathı iyileşirken bazı guddeleri kapalı kalarak kist teşekkülüne neden olurlar.
c.Hipertrofik serviks yangısı. Bu durumda bütün rahim yapısı üze­rinde büyüyen büyük bir cisim peydahlanmaktadır. Bu hal çok kez kist teşekkülünden ve serviks aşınmasıyla ilişkili olarak mey­dana gelmektedir.
d.Kronik serviks yangısı. Yukarıda sayılı durumların tekerrürü­dür.

Serviks yangısının nedenleri hangileridir ?
a.Bakteriler, mantarlar veya parazitler.
b.Doğumda veya ameliyatta meydana gelen zedelenmelerde tâli derecede iltihaplanma.
c.Serviksin normal örtü tabakasında doğuştan gelen bir hata

Serviks yangısının belirtileri nelerdir ?
a.En yaygın belirti döyolu ifrazatıdır. Sümüksü bir halde olan if­razat renksiz, beyaz veya sarımsı bir renkte olabilmektedir.
b.Cinsel temastan sonra döyolu kanaması.
c.Ciddî hallerde âdet kanaması normalden daha ağır olabilir, âdet öncesi ve âdet sonrası bir iki gün lekelemelere sebep olabilir.

Serviks yangısı gebe kalmaya engel olabilir mi ?
Bazı hallerde evet. Bu gibi durumlarda kadının gebe kalabilmesi için serviks yangısının tedavisi gereklidir.

Serviks yangısı nasıl tedavi edilir ?
a.Bir enfeksiyon varsa, gerekli ve özel ilâçlarla ortadan kaldırıl­malıdır.
b.Lavajlarla enfeksiyon kontrol altında tutulabilinir. Asitli lavaj bir mantardan veya parazitten ileri gelen bir enfeksiyonun te­kerrür etmesini önleyebilir.
c.Serviksin basit bir aşınması gümüş nitart uygulanması yoluyle veya kote’rizasyonla tedavi edilebilir.
d.Daha yaygın aşınmalar veya kist teşekkülleri, koterizasyon gibi daha aktif ve kuvvetli tedavi usullerini gerektirir.
e.Kronik serviks yangısı koterizasyonla tedavi edilebilecekse de, daha ciddî hallerde hastanın hastaneye yatırılması ve serviksin kesilmesi amputasyon gerekecektir.

Serviks koterizasyonu nasıl yapılmaktadır ?
Bu işlem doktor muayenehanesinde yapılmaktadır. Metal uçlu ve elektrikle ısıtılan bir âletle servikse ensizyonlar yapılarak açılmaktadır. Çok sayıda yapılan yakıcı ensizyonlar aşman ve enfekte olan dokuları öldürerek bunların, alttaki sıhhatli dokuların üzerinden ayrılarak dökülmelerine neden olmaktadır. Zamanla, sıhhatli dokular yeniden büyüyecek ve bütün serviksi kaplayacaktır.

Serviks koterizasyonu ağrılı bir operasyon mudur ?
Hayır. Hasta için fazlasiyle sıkıntılı bir işlem değildir. Dölyolunda biraz sıcaklık hissedilecek ve operasyondan sonra kramplar meydana gelebilecekse de, hiçbir arıza veya sakatlık olmayacaktır.

Serviks koterizasyonu operasyonu ne kadar sürer ?
îyi bir jinekologun ellerinde ancak birkaç dakika.

Serviks koterizasyonundan sonra hastada ne gibi gelişmeler beklenebilir ?
Vakaların büyük çoğunluğunda dölyolundan bir hafta ilâ on gün artan bir ifrazat meydana gelecektir. Bu ifrazat kalın, fena kokulu ve gri renkte olabilecektir. Yedi veya sekiz gün sonra dölyolu kanaması meydana gelebilecektir. Bunlar enfekte olan çürük dokula­rın ayıklanmasından ileri gelmektedir.

Serviks koterizasyonundan sonra ne gibi tedbirlerin alınması gerekmektedir ?
Hasta oniki ile ondört gün arası lavaj ve cinsel temastan kaçınmalıdır.

Serviks yangısı veya aşınması halleri tekerrür ederler mi ?
Evet. Bunlar tekerrür ederse tedaviye yeniden başlanması gereklidir. Hafif bir tekerrür çok kez görülebilinir, ancak derhal tedaviye başlanılırsa bu çabucak geçer.

Servikste görülen her anormal vakada jinekolog kanser ihtimalini araştırmalı mıdır ?
Evet. Yetenekli bir jinekolog hangi vakaların daha fazla araştırma gerektiğini bilecektir. Eğer teşhisinde bir şüphesi varsa bir kanser (Papanikolau) smiri alacak ve şüphelendiği alanda bir biyopsi yapacaktır.

Serviks polipi nedir ?
Serviksten yükselen küçük selim bir tümördür. Bir bezelye tanesî, kiraz veya üzüm büyüklüğünde olup, çok kez de bir sapı bulunmak­tadır.

Serviks poliplerinin gelişmesinin sebebi nedir ?
Sebebi bilinmemektedir. Bu polipler hem genç ve hem de yaşlı kadınlarda gelişebilmektedir.

Serviks poliplerin belirtileri nedir ?
Dölyolu ifrazatı, âdetler arası lekelemeler, âdet öncesi ve sonrası lekelemeler ve kramplar. Bütün bu belirtiler birer birer tezahür edebilir, beraberce görülebilir veya herhangi bir belirti olamayabilir de.

Serviks polipi nasıl tedavi edilir ?
Bir jinekolog muayenehanesinde alınmaları icabeder. Bazı hallerde hastanın hastaneye yatması gerekli olabilir. Çok az rahatsızlık veren hafif bir ameliyat türü ile bu polipler almabilinmektedir.

Poliplerin tekerrür etme eğilimleri var mıdır ?
Bir polip bir kez alındı mı bir daha büyümeyecektir. Ancak, polip çıkarmış olan bir kadın başka polipler çıkarma eğiliminde olabilir. Bu poliplerin de alınması gereklidir.

Serviks polipleri habis olur mu ?
Çok nadir hallerde.

Serviks polipleri gebeliği engeller mi ?
Genellikle hayır.

Serviks. hipertrofisi nedir ?
Serviksin fazla büyümesi veya uzamasıdır. Bu hal iltihaplanmayla veya iltihaplanma olmadan da meydana gelebilir. Çok vakalarda bu durum sistosel veya rektosel ile ilişkili görülür.

Serviks hipertrofisi neden olur ?
Nedeni bilinmemektedir.

Serviks hipertrofisinin belirtileri nedir ?
Hastalık sistosel ve rektosel ile ilişkili görülmektedir. Belirtilerinde idrarda ve anusde rastlanır. Hastalık eğer tek başına gelmişse; belirtileri dölyolunda bir basınç veya dölyolu ağzında bir kütlenin çıkıntı halinde görülmesidir.

Serviks hipertrofisi evlilik ilişkilerine engel olur mu ?
Evet. Dölyolunda bir kütlenin bulunuşu cinsel teması imkânsız hale getirebilir. Cinsel temasta sancı duyulması, büyüyen serviksin yer değiştirmesinden ileri gelebilir.

Serviks hipertrofisinin tedavisi nasıl yapılır ?
Hastalık sistosel veya rektosel ile ilişkili ise, serviks dölyolunda yapılacak bir plâstik ameliyatın bir bölümü olarak alınacaktır. Eğer hipertrofi tek başına gelişmişse serviks ampütasyonu ‘yapılacaktır.

Serviks ampütasyonu ciddî bir ameliyat mıdır ?
Hayır. Basit bir ameliyat olarak kabul edilmektedir. Çok az risk taşıyan bu ameliyat, ameliyat sonrası da fazla herhangi bir rahatsızlığa yol açmamaktadır.

Serviks ampütasyonu için ensizyon (kesit) nerede yapılmaktadır ?
Tamamen dölyolu kanalı içerisinde.

Serviks ampütasyonu için hastanede ne kadar süre kalınması gereklidir ?
Yaklaşık beş veya altı gün.

Serviks ampütasyonundan sonra ne gibi tedbirlerin alınması gerek mektedir ?
Hastanın tam anlamıyle nekahet bulması için üç veya dört haftalık bir süre gerekmektedir. Cinsel temas ve lavaj yaklaşık altı hafta yasaklanmaktadır.

Serviks ampütasyonu gebe kalınmasını engeller mi ?
Serviks kesildikten sonra kadın gebe kalabilir. Ancak, doğum büyük bir ihtimalle sezaryen ameliyatı ile gerçekleşebilecektir. Serviks ampütasyonundan sonra çok kez serviks çocuğun çıkmasını gerektirecek kadar genişleyemiyecektir. Ayrıca, doğum sırasında bu alt kesimin kopma tehlikesi de her zaman mevcut olacaktır.

Serviks ampütasyonu kanser gelişmesine yol açar mı ?
Hayır.

Serviks kanserine genellikle hangi yaşlarda rastlanmaktadır ?
Her yaşta olabilir. Ancak çoğunlukla kırk ile altmış yaşları arasındaki kadınlarda rastlanmaktadır.