Hiçbir zeka sorunu olmamasına rağmen okuma-yazmada ve öğrenmede güçlüğü olan çocuklar olabilir mi?
Olabilir, bunun nedeni görme bozukluğu değil algılama bozukluğudur. Yani gözler fotoğraf çekme işlemini eksiksiz yapar ama iletirken veya beynin algısında sorun olabilir.
Okuma güçlüğü (Disleksi) nedir?
Her iki göz de kamera gibi çevrenin fotoğrafını ayrı ayrı çeker. Eğer fotoğraf çekilirken makine hareketsiz durmazsa, iki gözün çektiği resim beyinde üst üste geldiğinde görüntüde titreme, bulanıklık olur. Disleksi (kelime anlamıyla okuma güçlüğü) denilen durum budur. Tek tek gözlerden gelen mesaj netken, iki gözden gelen mesajda hafif bir hareket olduğu için beyinde görüntü iç içe geçmiş olarak algılanır. Özellikle “b” ve “d” harfleri ile “p” ve “q” karıştırılır. Yazarken de aynı sorun olur.
Okuma güçlüğü (Disleksi) nasıl tedavi edilir?
Bu sorun çocuk büyüdükçe azalır. Ama okuma yazmanın belli bir yaşa kadar öğrenilmesi gerekir. Bu nedenle harflerin birbirinden uzak yazılmış olduğu (titreme nedeniyle harflerin birbiri içine geçemeyecek kadar uzak olması) ve harflerin koyu basılmış olduğu kitaplar okumayı kolaylaştırır. Okuma sırasında parmakla izlemek okumayı kolaylaştırır.
Bir de açık pembe veya açık mavi renkli mercekler okumaya yardımcı olur. Bunun konuyu bilen bir göz hekimi tarafından saptanması gerekir.
Dislekside beyin hasta mıdır?
Hayır. Dislekside beynin iki tarafı da aynı şeklide yaratılmıştır, oysa normalde beynin sağ yarısı soldan farklıdır. Farklı beyin yarıları birbiriyle işbirliği yapacakken aynı oldukları için işbirliği yapamazlar. Bu nedenle her iki tarafın işe katılması gereken becerilerde zorluk olur. Yoksa dislekside beyin hasta değildir.
Okuma güçlüğü (Disleksi) olan çocuklardaki belirtiler nelerdir?
Genellikle aileler bu çocukları okurken ve yazarken harfleri karıştırıyor veya atlıyor diyerek göz hekimine getirirler. Görmelerinde sorun saptanmayınca da heyecanla zeka testine götürürler. Zekaları da tamamen normaldir. Okuma güçlüğü ancak özel testlerle saptanır. Okurken gözleri sabit tutması gereken sistemde sorun vardır. Bu sistem yatay düzlemde bozuktur, dikey düzlemde okumada sorun olmaz. Diğer bir deyişle Çince dikey şekilde yazılmış yazıları okuma güçlüğü yoktur. Yani Çin’de okumaya disleksi sorun yaratmamaktadır!
Okuma güçlüğü (Disleksi) olan çocuklarda başka sorunlar da olabilir mi?
İşitmeleri normal olmasına rağmen duyduklarını ayırmada da benzer sorunları olabilir. Bir kısmında hiperaktivite, dikkat sorunu veya ağır alerjiler de olabilir.
Okuma güçlüğü, görme sorunu veya zekâ sorunu olmadan da okuyamayan çocuklar var mıdır?
Hiçbir organik sorunu olmamasına rağmen okuyamayan çocuklar olabilir. Buradaki sorun sadece ilgi eksikliğidir. Ailenin bu konuyla aktif olarak ilgilenmesi sorunu çözer.
Okuma Sorunları Olanlarda Olabilecek Diğer Özellikler
* % 80′i erkek
* Dengesizlik
* Ek konuşma sorunları (kekeleme, r’leri söyleyememe)
* Genel beceriksizlik (el işi, spor, müzik)
* Görmenin bazen iyi bazen sorunlu oluşu
* Hecelemede sorun
* Hem sağ elini hem de sol elini kullanabilme
* Sağ / sol karıştırma
* Sayı veya büyük küçük sıralamasında sorun
* Zeka normalken beklendiği şekilde okuyamama
* İşitme sorunları
Okuma Sorunu Olan Çocukların ve Ailelerinin Diğer Özellikleri
* Konuşma veya okuma sorunu
* 1-3 yaşında ortakulak iltihabı
* Astım, saman nezlesi, egzama
* Geç emekleme, yürüme, konuşma
* Hiperaktivite
* Konuşma bozukluğu (kekeleme, “r’leri söyleyememe)
* Psikiyatrik sorun
* Zor doğum
* İşitme sorunları