Bugünkü diyet endüstrisi
Her yıl yüzlerce diyet yaratılır ve bizlerle paylaşılır. Kilo verme endüstrisini canlı tutmak için milyarlarca dolar harcanır. (Diyetler, aletler, içecekler, çeşitli karışımlar, haplar, gereçler ve daha fazlası.) Bunları her ay kadın dergilerinde görür, arkadaşlarımızdan duyar, ticari reklamlar, bir TV programı ya da kısa belgesel tarzındaki uzunca reklamlar ile yeni “diyet” kitapları ve ürünlerini tanıtan yeni ünlüler yardımıyla görürüz. Her diyet, acısız ve etkili bir şekilde bu fazla kiloları vermeniz için size yardımcı olacağını iddia eder. Hızlı ve kolay zayıflama sözü veren akımlar gelir ve gider. Ancak bu diyetler gerçekten başarılı olduysa neden her yıl daha fazlası ortaya çıktı? Biz her zaman bir sonrakini mi araştırdık? Zaten ideal kilomuzda olmayacak mıydık?
Kilo verme şeması
İnsanlar için dünyamızın bilimsel ve teknolojik olarak oldukça ilerlemiş olabileceğine, ancak kilo vermede tıbbi mucizelerin henüz hiç varolmadığına inanmak zordur. Hepimiz diyet yapmanın mucizevi ve kolay olabilmesini dileriz, ancak durum maalesef böyle değildir. Kilo verme, hızlı bir işlemle kontrol edilemeyen bu süreçlerden yalnızca biridir. Duyduğumuza inanmayı ne kadar istersek isteyelim, aşağıdaki gibi tanıtımları görürsek dikkat etmeliyiz:
• Kolay ve zahmetsiz
• İyi sonuç verme garantili
• Mucize sonuçlar
• Mucizevi
• Hızlı ve önemli bir yenilik
• Yeni buluş
• Hızlı sonuç veren
• Sihirli hap, sihirli formül ya da sihirli tedavi
• Hızlı kilo verme
• Gizli formül
• Yalnızca tek tip yiyecek yeme
• Belirli bir düzende yemek yeme
Diyet başarısı hikayeleri
Elbette “Bir haftada 5 kilo verin”, Midenizi küçültün” ya da “Bir ayda iki beden zayıflayın” gibi sloganlardan, bu inanılmaz başarı hikayelerinden ve vaatlerden esinleniyoruz. Ayrıca öncesi ve sonrasını gösteren resimlerden de etkileniyoruz. Peki bunlar gerçekten aynı kişiler mi? Neden kandırılacağız? Çok iyi gibi görünüyor. Bu ancak inanılmayacak kadar çok iyi olabilir.
Gerçek popüler diyet hikayeleri
Öncelikle ve en başta, sağlıklı ve etkili kilo vermenizin emek harcamadan olamayacağı gerçeğini kabul etmeniz gerekir. Bu şekilde kilo verme, çok fazla planlama, anlama ve motivasyon gerekmektedir. Diğer taraftan moda diyet, sadece geçici bir hevestir. Moda diyetler modadır. Uzun bir zaman aralığında kalmazlar. Ayrıca riskli ve tehlikeli olabilirler ve nadiren uzun süreli etkili sonuçlar verirler.
Zayıflama arzunuz, hızlı ve kolay
Bu kilonun bugün ve şimdi azalması gerçekten çok mu önemli? Zayıflama konusunda neden gözü kara olduğunuza bakarak başlayalım:
• Sizin bütün sağlığınızı uğrunda harcayacağınız zayıflama düşüncesi konusunda çok takıntılı mısınız?
• Beden ölçünüzü sık sık başka bir kişininki ile karşılaştırır mısınız?
• Obez olmanın sizi tembel, bakımsız ve disiplinsiz yapacağını düşünüyor musunuz?
• Kilo vermenin sizi arkadaşlarınız arasında bakımlı ve popüler yapacağına inanıyor musunuz?
• Herhangi bir büyük sosyal etkinlik öncesinde hızlı diyet yapma konusunda ısrar eder misiniz?
Herhangi bir şeyi ya da her şeyi denemek
Aşın kiloları her yöntemi deneyecek kadar çok kötü bir şekilde vermeyi istediğimizi biliyoruz. Herhangi bir diyet deneyeceğiz, herhangi bir karışımı içeceğiz ve kendi kendimize ne yaptığımızı bilmeden; ne kadar “ağır” olursa olsun, herhangi bir kilo verme önerisine uymaya çalışacağız. Bu diyetlerin başlangıçta iyi sonuç verdiğini önceden belirtmiştik. Birkaç kilo verilir. Ancak yakın zamanda geri alınır. Ve daha sonra gelecek ay ya da gelecek yıl başladığımız yere geri döneriz. Bu süreç tekrar tekrar başlar. Bazen başladığımızdan daha da kötü oluruz. Peki ne yapmalıyız?
Ürkütücü diyetler
Diyet sözcüğü temelde yeme ve günlük etkinliklere yönelik bütüncül bir yaklaşımı kapsama anlamına gelen “yaşam biçimi” demektir. Bugün, diyet yapma terimi birçok insana göre kafa karıştırıcıdır. Diyet terimi herhangi bir yeme tarzını anlatmasına rağmen, öncelikle birkaç besin önerisi içerebilen kısıtlayıcı bir yeme planını tanımlamak için kullanılır. Bu kısıtlayıcı ya da yoksun bırakılmış yeme tarzlarınm çoğu hiç kimse için sağlıklı bir seçenek değildir. Aslında, her yıl birçok yeni diyet ortaya çıktığı halde insanlar aynı diyetleri tekrar tekrar dener.
Beni yanlış anlamayın, kilo bu kısıtlayıcı diyetlerle kaybedilecektir. Bu bir gerçektir. Fakat bu, zayıflamanın en sağlıklı yolu mudur? Hayır. Kilolarınız büyük olasılıkla geri gelmeyecek mi? Bahse girin. Kısıtlayıcı diyetlerle kaybedilen çoğu kilo, genellikle kaybedildikleri yıl içinde geri döner. Kısıtlayıcı diyetlerle kilo kaybedildiğinde, insanların yaklaşık olarak yalnızca %5-10′u gerçekten beş yıldan daha fazla zaman kilo almaktan kaçınırlar. Geriye kalan % 85-90 oranında insanı, daha fazla kilo alacaktır.
Geçici bir durum olarak diyet yapmak
Diyet karan birçok insan için korkutucudur. Diyet sözcüğü sıklıkla “beş harfli bir kelime” olarak söylenir. Diyet yapmak zor ve tatsız bir iş olabilir. Diyet genellikle istenen sonuçlara ulaşılana kadar hoş görülen geçici bir durum olarak düşünülür. Daha sonra genellikle unutulur. Eski yeme alışkanlıklarına geri dönülür ve vücut asıl şekline ve ölçüsüne ulaşır. Diyet yapmak tatsız bir iştir. Pahalı olabilir ve genellikle sağlıksızdır. Genellikle Yoyo diyeti ile sonuçlanır. Yoyo diyeti, diyetin sürekli devam etmesi ve durmasını ya da kilo kaybetme ve geri alma döngüsünü anlatır. Böylelikle, kişinin metabolizması sürekli değişir. Bu sonuçlar, hem kişinin özgüvenini zedeleyebilir hem de tıbbi komplikasyonlarla sonuçlanabilir. Sonuç olarak diyet yapmak amaca zarar verir ve potansiyel olarak zararlı olur.
Yanlış diyet sorunu
Elbette, gerçekten iyi sonuç veren birçok kısıtlayıcı diyet planları vardır ancak bu planların birçoğu sonuç vermez. Geniş bir zaman periyodunda ise bazıları son derece zararlıdır. Bazı diyetler belirli yiyecekler üzerinde odaklanır, diğerleri ise yiyecekleri belirli ise bir düzende yemenizde ısrarlıdır. Bazıları tıbbi uzmanlık gerektirirken bazı programlar ise “sizin tipiniz için doğrudur”. Bazıları kalori düzeylerinde gerçekçi olmayan beklentiler ortaya koyar, bazıları ise hiçbir katı yiyeceğin olmadığı tümüyle sıvı gıdaların olduğu diyetlerdir. Gıda ve İlaç Yönetimi (FDA – The Food and Drug Administration) bu programları yayınlanmadan önce kontrol etmez hatta birçok öneri tüketicileri nasıl çekeceğini bilen zeki tüccarlardan gelir. Aşağıda yanlış diyet ile ilgili birkaç sorun yer almaktadır.
• Hızlı kilo verme diyetleri uzun sürede başarılı değildir. Hızlı şekilde kilo vermek, vücudun yaşamını sürdürmek için ihtiyaç duyduğu yiyecekleri kısıtlar ancak fazla vücut yağlarını azaltmaz. Aslında diyet, vücuttaki suyun ve kasların kaybedilmesi ile sonuçlanır.
• Diyet yapma metabolizmayı yavaşlatır. Sıkı diyet yapma durumunda, bedeniniz açlıktan öleceğini düşünür. Fazla enerjiyi korumak ve yağları saklamak için şiddetli açlık moduna girebilir, böylece bütün metabolizma yavaşlar.
• Diyet yapmak pahalı olabilir. Herşeyi göze almış insanlar, sonuç alabilmek için ne kadar tutarsa tutsun dolarlar ve sentler anlamına gelen haplar, karışımlar, aletler, gereç ve kitapları içeren ürünler için para harcayacaklardır.
• Diyet yapmak her koşulda sizi daha sağlıklı ya da daha formda yapmaz. İnce olmak, her zaman daha sağlıklı ya da daha formda olmak değildir çünkü zayıf insanlar da fazla kilolular gibi “biçimsiz” ve sağlıksız olabilir.
• Diyet yapmak aslında kilo alımına neden olabilir. Aşırı düzeyde kısıtlayıcı diyetler zayıflamanıza ve bunun hızlı olmasına yardım edebilir, ancak bir kere eski yeme alışkanlığına geri dönülürse yeniden kilo alınır ve sıklıkla da bu eskisinden daha fazladır.
• Diyet yapmak özgüveni azaltabilir. 10 kilo vererek havaya girdikten sonra 20 kilo almak utandırıcı değil midir?
• Diyet yapmak hassasiyet ve ruh hali değişikliklerine neden olabilir. Zamanla diyet yapanlar sık sık günlük besinlerinden çıkardıkları yiyecek türlerinden (ve besinler) dolayı ruh hali dalgalanmaları yaşayabilirler.
• Diyet yapmak zararlı olabilir. Enerji sağlayan besinleri (protein, karbonhidrat ve yağ) dengesiz miktarlarda yemek, sık sık normal beden işleyişine zararlı olabilir.