Tüm dünyada ölüm nedeni olarak ilk sırada yer alan kalp hastalıkları ile ilgili yapılan bilinçlendirme çalışmaları sayesinde kalp ve damar hastalıklarına bağlı ölümler son 20 yıldır erkeklerde azalırken, benzer değişim kadınlarda gözlemlenmiyor.
Genel olarak dünyada kadın ölümlerinin bir numaralı nedeni meme kanseri olarak bilinse de kalp hastalığı sebebiyle yaşanan kadın ölümlerinin rakamı tüm kanserlere bağlı ölümlerin üzerine çıkıyor. Dünyada her 1 dakikada 1 kadının kalp hastalıkları nedeniyle yaşamını kaybettiğini söyleyen Anadolu Sağlık Merkezi Kardiyoloji Uzmanı Dr. Ayşegül Karahan Zor, “Kadınlarda, ‘Doktor, boşver kalp hastalığını, esas ben meme kanserinden öleceğim’ gibi bir algı var. Oysaki durum öyle değil!” dedi.
Sigara kadınları daha çok etkiliyor
Kadınların yüzde 90′ında kalp hastalığına sebep olan risk faktörlerinden en az birine rastlandığına değinen Dr. Zor, riskleri; hipertansiyon, diyabet, sigara kullanımı, hiperlipidemi, hareketsizlik, obezite ve yaşın ilerlemesi olarak sıraladı. Diyabetin kadınlarda kalp hastalığı riskini 3-7 kat arttırırken erkeklerde bu oranın 2-3 kat olduğunu söyleyen Dr. Zor, diyabetli her 3 hastadan 2′sinin kalp krizi ya da inme nedeniyle öldüğüne dikkat çekti. Dr. Zor, sigara içen kadınlarda kalp krizinin içmeyenlere göre 10 yıl önce gerçekleştiğini ve kalp krizi riskinin 4-6 kat arttığını sözlerine ekledi.
Gelir düzeyi yüksek ülkelerde daha çok görülüyor
Dünya Sağlık Örgütü’nün ülkeler arasındaki kardiyovasküler kalp hastalıkları (KKH) ve risk faktörlerinin sıklığındaki farklılıkları incelemek için 30′un üzerinde ülke ile gerçekleştirdiği MONICA Çalışması’na değinen Anadolu Sağlık Merkezi Kardiyoloji Uzmanı Dr. Gürsel Ateş, “KKH insidansı açısından bazı ülkeler arasında yaklaşık 10 kat fark gözlenmektedir. KKH görülme sıklığı açısından ilk sıraları gelir düzeyi yüksek, endüstrileşmiş Kuzey Amerika, Kuzey ve Orta Avrupa ülkeleri, Yeni Zelanda ve Avustralya gibi ülkeler paylaşırken, Yunanistan, Yugoslavya, İtalya gibi Akdeniz ülkelerinde bu sıklık ilk grubun 1/3′ü kadardır. Japonya gibi Asya ülkelerinde ise KKH sıklığı çok düşüktür. MONICA çalışmasından sonra gelişmiş Batı ülkelerinde yaşam tarzı değişiklikleri, kolesterol düşürücü ilaçlar ve tansiyonun daha iyi kontrol edilmesi sayesinde bu tablo erkekler için %50′ye yakın bir azalma oluştururken kadınlarda koroner arter hastalığından ölümler artmaya devam etmiştir” dedi.
Kriz riski ölçümlenebiliyor
Erişkinlerin yüzde 50′sinde koroner arter hastalığının ilk belirtisinin kalp krizi olduğunu söyleyerek kalp krizi riskinin ölçümlenmesini sağlayan SHAPE sisteminden bahseden Anadolu Sağlık Merkezi Kardiyoloji Uzmanı Prof. Dr. Nevrez Koylan, “Bu tarama yöntem ile kalp krizi geçirme riski olan bireyleri kalp krizi geçirmeden saptayarak gerekli önlemleri almak ve kalp krizi geçirme ihtimallerini olabildiğince azaltmak hedefleniyor. SHAPE ile kalp krizi riski tesbit edilip, sorumlu risk faktörleri uygun şekilde düzeltilebilirse, kalp krizi ölümlerini yarıya oranda azaltmak mümkün oluyor” dedi.
Kalp krizi önlenebiliyor
Society for Heart Attack Prevention and Eradication (Kalp Krizini Engelleme ve Düzeltme Derneği) anlamına gelen SHAPE’in, bu dernek tarafından öncülüğü yapılan kalp krizi riski belirleme algoritmasını ve bu algoritmaya dayanarak kalp krizi riski belirleme konusunda sertifikasyon almış merkezleri belirttiğini anlatan Prof. Dr. Koylan “Bu sertifika şu anda Türkiye’de sadece Anadolu Sağlık Merkezi’ninde bulunuyor” diye konuştu. SHAPE ile taraması yapılan ve sağlıklı olduğunu düşünen her 100 kişiden 30- 40′ının önlem alınması gereken riske, 5- 10′unun ise tedavi gereken ciddi koroner kalp hastalığına sahip olduklarının anlaşıldığını belirten Prof. Dr. Koylan “SHAPE’te çok kesitli bilgisayarlı tomografi ile opak madde kullanmaya gerek olmaksızın koroner kalsiyum skorlaması yapılıyor işlem toplam beş dakika kadar sürüyor” diye konuştu.