Herkese bypass olmaz
Normal koşullarda bir bypasss ameliyatında ölüm riski % 0.5-2 arasındadır. Ama böbrek, karaciğer, akciğer fonksiyon bozuklukları olanlar ve yaşlılarda risk yükseliyor.

Bypass ameliyatı nedir ?
Tıkalı veya daralmış olan koroner arterlerin ilerisine vücudun başka yerlerinden alınan damarlar vasıtası ile yeni yollar oluşturulmasıdır.

* Nasıl yapılır ?
Çalışan veya geçici olarak durdurulmuş kalpte, tıkalı veya daralmış damarın ilerisine vücudun başka yerinden çıkartılıp hazırlanan damar (greft) dikilir. Eğer bu ek damarın diğer ucu ser-bestse, bu uç da vücudun en büyük atardamarı olan aorta dikilir. Böylece greftin bir ucundan gelen temiz kan, direkt olarak tıkalı veya daralmış yerin ilerisine yönlendirilmiş olur.

Bypasss ameliyatı bazı insanlar tarafından yanlış bilinmektedir. Bu ameliyatta kalp vücuttan çıkartılıp ameliyattan sonra tekrar yerine konulmamaktadır.

Müdahale direkt olarak kalbin üzerinde yapılır. Kalp damarlarının “değiştirildiği” de doğru değildir. Hasta koroner arter, yerinde kalmaktadır. Bu ameliyatta sadece tıkalı veya daralmış yeri bypasss eden (atlayan) ek bir damar dikilmesi söz konusudur.

Kalbin ve akciğerlerin durdurulduğu vakalarda özel bir sistemle (kalp-akciğer makinesi) kalbe gelen kan kalbe ulaşmadan çekilerek oksijenlendirilir ve bir rezervuarda toplanır ve sonra kalbin, ilerisinde vücuda geri verilir. Bu sırada vücut soğutulur ve kalp durdurulur. Böylece kansız ve hareketsiz bir ortamda kalbe müdahale edilebilir.

Kimlere yapılması gerekir ?
Tıkalı/daralmış damarın kanlandırdığı bölgede az beslenen, ancak canlılığını muhafaza eden kalp dokusunun mevcut olduğu hastalar belli kriterleri yerine getiriyorlarsa cerrahi adayıdır.
Bu kriterler açısından her hasta ayrı ayrı değerlendirilmeli ve balon/stent veya sadece ilaçla tedavi seçenekleri yerine bypass ameliyatının tercih edilmesi gerektiğine karar verilmelidir.
Bazen bu kararı daha sağlıklı olarak verebilmek için hastaya bazı ek tetkikler yaptırılması gerekebilir.

Koroner bypass ameliyatı ne sağlar ?
Koroner bypass ameliyatlarıyla, kalp kasını beslemede yetersiz kalan kan miktarı arttırılır. Bunun sonucunda göğüs ağrıları ve hastanın diğer şikayetleri ortadan kalkar.
Hastalar daha az ilaç kullanmaya başlarlar ve kendilerini daha iyi hissederler.
Böylece hastaların hayat kalitesi artmış olur.
Koroner arter hastalığı ilerlemiş olan kişilerde, baypas ameliyatları hastaların yaşamını uzatır.

By-pass ameliyatındaki yenilikler neler ?
Koroner arter hastalarında bir yandan by pass cerrahisinde değişik yöntemler geliştirilirken, diğer yandan da az beslenen dokuların kanlandırılması için daha farklı yaklaşımlar üretilmektedir. Bunlardan biri kalp kasının içine lazerle ince kanalcıklar açılması (transmiyokardiyal lazer revaskülarizasyon), diğeri hala deneme aşamasında olan tıkalı olan koroner arter ile sol kalp boşlukları arasında bağlantı sağlayan özel stentlerin (korono-sol ventriküler stent) kullanılması ve bir diğeri de kök hücre nakilleridir.

Bypass cerrahisinde de önemli uygulama değişiklikleri geliştirilmiştir. Göğüs kemiğini içeren veya içermeyen daha ufak kesiler, kalp akciğer makinesinin ciltten yerleştirilen özel kataterler yoluyla hastanın göğsü açılmadan kullanılabilmesi, çalışan kalpte yapılan müdahaleler, endoskopik ve robotik bypass cerrahisi bunlardandır. Seçilmiş vakalarda uygulanan bu metotlarla hem estetik açıdan daha tercih edilen bir görüntü olmakta, hem de hastaların ameliyat sonrası bazı şikayetlerinde ve hastanede kalış sürelerinde azalma olmaktadır.

Robot cerrahi by-pass ameliyatlarında çığır mı açacak ?
Robotik cerrahi, insan elinin sığamayacağı kadar küçük alanlarda ve çalışan – atan kalplerde iş yapabilmek üzere dizayn edilmiş özel enstrümanlar vasıtasıyla yapılmaktadır. Robotik cerrahide birbirlerine kablolarla bağlı ana ve köle ünite olarak adlandırılan 2 ünite vardır. Ameliyatı yine cerrah yapmaktadır; ama ana kontrol ünitesinin başında. Hastanın göğsünde 1 cm’den küçük açılan deliklerden içeriye sokulan endoskopi aracılığıyla gelen görüntüler cerrahın kullandığı gözlükle 3 boyutluya çevrilir. 2 ayrı delikten ise cerrahın sağ ve sol elinin fonksiyonlarını yapacak enstrümanlar içeriye sokulur. Cerrah, el kumandasına parmaklarını geçirip yaptığı her hareket, hasta yanındaki köle üniteye aktarılır ve bu robotik cerrahiyle çoğunlukla tek damara Sol ön inen koroner arter tıkanıklığı veya önemli daralmalarında) by-pass yapılır. Bu sırada cerrahi ekibin diğer elemanları bir aksilik durumunda hemen müdahale etmek üzere ameliyathanede hazır dururlar.

Robotik cerrahide bir amaç da cerrahın dünyanın öbür ucundan kontrol ünitesi ile operasyonu gerçekleştirebilmesidir. Bu cerrahi yine seçilmiş vakalarda kullanılmaktadır ve hala aşılması gereken birçok sorunu mevcuttur. Teknoloji ve deneyimin birleşmesi ile çok daha yaygınlaşacağı
ve daha çok vaka tipine uygulanacağı beklenmektedir. Ancak, bu diğer cerrahi yöntemlerin gelecekte hiç kullanılmayacağı anlamına gelmemelidir.

Artık göğüs kafesi kesilmeden mi by-pass yapılıyor ?
Göğüs kemiğinin (sternum) ortadan kesildiği klasik yöntem hala yaygın olarak kullanılmaktadır. Vakanın durumuna ve cerrahın tercihine göre sternumun kısmen kesildiği, göğsün yanından kalbe yaklaşıldığı veya robotik veya endoskopik cerrahide olduğu gibi sadece göğüs kafesi üzerindeki birkaç ufak kesinin yapıldığı teknikler de mevcuttur. Ancak, uygun olmayan vakalarda estetik kaygılar nedeniyle sternumun kesilmediği tekniklerin kullanılması hastanın hayatını ve ameliyatın başarısını riske atabilir.