Bilgisayar kullanımı gözlere zarar verir mi?
Hayır, kalıcı bir zarar vermez. Bilgisayar kullanımı sırasında, ekrana bakarken göz kırpmanın ihmal edilmesi nedeniyle göz kuruluğu olabilir. Ancak bu kalıcı bir hastalık değildir. Bazı tip ekranların yarattığı ışık oyunları, kişi gözünü ekrandan ayırdıktan sonra da sürekli ışıklanma şeklinde sürebilir. Bu da kalıcı değildir, bir çeşit art hayaldir; güçlü bir ışığa baktıktan sonra bir süre parıltı görmek gibidir. Bu tip sorunu olanların ekran tipini değiştirmelerini veya ekran filtresi kullanmalarını öneriyoruz.

Nadiren, çok parlak bilgisayar ışığı migren atağına yol açabilir. Özellikle migren eşiği düşük olan kişilerde olabilen bu durumun ortadan kalkması için, ekran tipini değiştirmelerini veya ekran filtresi kullanmalarını öneriyoruz.
Çok nadiren, yeterli tedavi almayan veya tedavi altında olamayan çocuklarda, bil­gisayarın kesik kesik ışıkları sara nöbetine yol açabilir. Bu çocukların, çocuk nöro­loji uzmanı tarafından görülmesi ve bilgisayar kullanımının ona göre ayarlanması veya engellenmesi gerekir.

Bir gözü kayan veya tek gözlü kişilerle konuşurken hangi göze bakılacağına nasıl karar verilir?
Eğer bir göz iyice içeri veya dışarı kaymışsa ya da diğerinden çok farklı ise, kay­mayan veya daha normal olan göze bakılır. Ayırt edemediğinizde, alın ortasına bakmanızı öneririm. Böylece doğru yere bakamama endişenizden kurtulursunuz. Karşınızdaki kişi hangi göze baktığınızı çok iyi ayırt edemez, dolayısıyla siz de, rahatsız etmediğinize emin olabilirsiniz.

Çocuklarda veya bebeklerde şaşılık/şehlalık/kayma normal midir?
Hayır. Çocuklarda veya bebeklerde şaşılık, bir göziçi kitlesinin bile işareti olabilir. Kendiliğinden de geçmez. Her türlü şaşılık/şehlalık/kayma mutlaka göz hekimi ta­rafından değerlendirilmelidir.

Eski göz damlaları kullanılabilir mi?
Asla! Açıldıktan sonra üzerinden 1 ay geçmiş veya kullanma süresi geçmiş, bayat damlalar kullanılmamalıdır.

Göz altında morarma neden olur?
Yorgunluk, kansızlık veya cilt yapısının özelliği nedeniyle olur. Göz hastalığı be­lirtisi değildir.

Göz doktorları neden gözlük takar, lazer ameliyatı olmazlar?
Ben vücudumun herhangi bir yerine geri dönülmez bir estetik değişiklik yapmak is­temediğim için gözlük takmayı tercih ediyorum. Dövme yaptırmamakla aynı neden.

Göz hastalıklarında takip şart mıdır?
Tedavi ne olursa olsun, takip-kontrol şarttır. Hastalığın iyileştiğine emin olmak ge­rekir. Erken bırakılan tedavi bazı hastalıklarda durumu kötüleştirebil ir. Özellikle göz tansiyonu, göziçi iltihabı ve şeker hastalığına bağlı göz sorunlarında takip çok önemlidir.

Göz nakli yapılabiliyor mu?
Hayır. Sadece kornea nakli yapılabiliyor. Kimse kimseye göz de veremez.
Nakil sadece ölen birinin gözünden alınan doku ile yapılabilir.

Göz sağlığı için vitamin takviyesi gerekir mi?
Aslında, hayır. Normal bir şekilde beslenen bir çocuk veya erişkin, göz için gerek­li vitaminleri tüm sebze ve meyvelerden de alabilir. Aşırı vitamin kullanımı ise vi­taminlerin vücutta birikimine, beyinde sıvı tutulumuna ve buna bağlı olarak sinsi görme azlığına neden olabilir. Göz sağlığı için, sağlıklı-dengeli beslenme yeterlidir.

Göz tansiyonu düşünce ilaç bırakılabilir mi, kendi kendine düşer mi?
Hayır, sakın ha! Göz tansiyonu düşünce ilaç bırakılmaz. Yine yükselir. Sadece, tansiyon yüksekliği yapıya değil, örneğin göziçi iltihabı, tiroid hastalığı gibi başka bir nedene bağlı ise, esas neden düzelince tansiyon da düşer. Yani reçete edilen ilaç bitince yeniden alıp devam etmelisiniz. Ayrıca göz tansiyonu kendi kendine de düşmez.

Gözlük kullandıkça göz numarası artar mı?
Hayır, ama kullanılsa da artması engellenemez. Göz numarası artışı genellikle ya­pısal olarak belirlenmiştir. Öyle olsa verir miyiz?

Gözlük kullandıkça göz tembelleşir mi?
Hayır, aksine gözlük gereksinmesi olup da kullanmayan çocuklarda sıklıkla göz­lerden biri, nadiren ikisi birlikte tembelleşebilir. Öyle olsa verir miyiz?

Gözlük kullanmak bağımlılık yaratır mı?
Hayır, sadece göz işini daha rahat yapabildiği için memnun olur. Öyle olsa verir miyiz?

Göze basmak zararlı mı?
Gözünüze 1-2 saniyeden uzun süre basmayın veya baskı uygulamayın, gözü bes­leyen damarlardan biri tıkanabilir ve görmenizi kaybedebilirsiniz. Aynı durum ço­cuklar için de geçerlidir.

Göze en çok zarar veren kazalar hangileridir?
Göze sivri bir cisim batması veya amonyak, çamaşır suyu-sodası, kireç, ıslak çi­mento kaçması çok ama çok acil müdahaleyi gerektirir.

Göze limon veya kolonya damlatmak yararlı mıdır?
Gözünüze sakın limon ya da kolonya damlatmayın. Her ikisinde de asit vardır ve gözü yakabilir.

Havuç göze yararlı ve gerekli midir?
Aslında, hayır. Normai bir şekilde beslenen bir çocuk veya erişkin, göz için gerek­li vitaminleri tüm sebze ve meyvelerden de alabilir. Aşırı vitamin kullanımı ise vi­taminlerin vücutta birikimine, beyinde sıvı tutulumuna ve buna bağlı olarak sinsi görme azlığına neden olabilir. Göz sağlığı için, sağlıklı-dengeli beslenme yeterlidir.

İçinde ne olduğu bilinmeyen göz damlaları kullanılabilir mi?
Asla içinde ne olduğu bilinmeyen damlalar kullanılmamalıdır.

Karanlıkta okumak/iş yapmak/bilgisayar kullanmak/televizyon seyretmek gözlere zarar verir mi?
Hayır. Normal göz her koşulda çalışacak hücrelerle kuşanmıştır. Sadece “dar açılı göz” denilen göz yapısına sahip olanlarda karanlıkta iş yapmak, “dar açılı glokom krizine” yol açabileceği için kaçınılması gereken bir durumdur. Karanlıkta çalıştık­tan sonra gözlerde güçlü bir basınç hissi, ağrı ya da kızarıklık olanlar bu hastalık açısından göz hekimi tarafından muayene edilmelidir.

Kortizonlu damlalar gerektikçe kullanılabilir mi?
Asla! Kortizon içeren damlalar, hekim önerisi olmadıkça kullanılmamalıdır.

Küçük yazı veya şekillere bakmak gözleri yorar veya zayıflatır mı?
Hayır, gözler zaten bu işler içindir. Ama eğer kişinin gözlük ihtiyacı varsa ve kullan­mıyorsa, o zaman küçük yazı ve şekillere bakmak ve net görmek zorlaşır, baş veya göz ağrısı olabilir, kişi kısa sürede yaptığı işten vazgeçmek gereksinmesi duyar.

Lazer ne demektir?
Laser: Light Amplification by Stimulated Emission of Radiation, yani “uyarılmış radyasyon yayılımının yükselttiği ışık” anlamına gelen kelimelerin baş harflerin­den oluşan bir kısaltma.
Kısaca özel bir işlemle kesici, delici ya da kaynaştırıcı ışık yayan ve aslında pek de masum olmayan bir ışık türüdür. Ancak bilen, yerinde kullanmalıdır.

Lazer veya ilaçla körlüğün tedavisi mümkün mü?
Körlüğün tedavisi günümüzde henüz mümkün değildir, ama belki yakın bir gele­cekte olacak.

Loş ışıkta okumak/iş yapmak/bilgisayar kullanmak/televizyon gözlere zarar verir mi?
Hayır. Normal göz her koşulda çalışacak hücrelerle kuşanmıştır. Sadece “dar açılı göz” denilen göz yapısına sahip olanlarda loş ışıkta iş yapmak, “dar açılı glokom krizine” yol açabileceği için kaçınılması gereken bir durumdur. Loş ışıkta çalıştık­tan sonra gözlerde güçlü bir basınç hissi, ağrı, kızarıklık olanlar bu hastalık açısın­dan göz hekimi tarafından muayene edilmelidir.

Mavi gözlülerde mavi, yeşil gözlülerde yeşil renkli hücreler mi vardır?
Hayır, her ikisinde de gözün renkli kısmında (iriste) renk hücresi azdır. Onun için, yakından bakınca mavi ya da yeşilden çok sarı ve gri renk görülür. Tabii insan et­rafa bakarken kendi gözünün renginden dolayı etrafı farklı görmez.

Muayeneye giderken eski tetkik ve reçeteleri getirmek önemli midir?
Hem de nasıl! Muayeneye giderken eski tetkiklerinizi ve reçetelerinizi de yanınız­da götürün. Hekiminiz onlara bakarak hem durumunuzun nereden nereye geldi­ğini anlayacaktır hem de gereksiz yere aynı tedaviyi önermeyecektir.

Muayeneye gitmeden göz damlaları bırakılmalı mıdır?
Kontrole giderken damlanızı son dakikaya kadar damlatmaya devam edin. Özellikle göz tansiyonu hastalığında, kontrolde tansiyonunuzu damlalı haliyle ölçmemiz gerekiyor.

Neden elde kitap okumak bilgisayarda okumaktan daha kolay?
Bir şey okurken gözlerimiz birbirine yaklaşır ve gözbebeği küçülerek uyum yapar. Böylece yazıyı net görebiliriz. Bu işi gözleri içe baktıran ve aşağı baktıran kaslar­la, gözbebeği kasları yapar. Bilgisayarda bir şey okurken daha aşağı değil karşıya baktığımız için ideal okuma koşulları tam sağlanamaz. Bu yüzden, uzun okurken ben de kitabı ya da yazıyı elime alarak okumayı tercih ediyorum. Mutlaka ekran­dan okumam gerektiği zaman ekranı göz mesafemden aşağı almaya çalışıyorum.

Şaşılık kendi kendine düzelir mi?
Şaşılık kendi kendine düzelmez. Sadece ilk 1-2 aylıkken olan, henüz gözlerin doğru bakamadığı zaman olan “yalancı şaşılık” düzelir.

Televizyon seyretmek gözlere zarar verir mi?
Hayır, kalıcı bir zarar vermez.
Nadiren, çok parlak televizyon ışığı migren atağına yol açabilir. Özellikle migren eşiği düşük olan kişilerde olabilen bu durumun ortadan kalkması için televizyon tipini değiştirmelerini veya ekran filtresi kullanmalarını öneriyoruz.
Çok nadiren, yeterli tedavi almayan veya tedavi altında olmayan çocuklarda, te­levizyonun kesik kesik ışıkları sara nöbetine yol açabilir. Bu çocukların, çocuk nöroloji uzmanı tarafından görülmesi ve televizyon seyretmenin ona göre ayarlan­ması veya engellenmesi gerekir.

Viagranın göze etkisi var mıdır?
Aslında Viagra’nın kısaca etkisi, vücuttaki işi olmayan tüm kanı bir süreliğine pe­nis bölgesine toparlamaktır. Ancak bunu yaparken, işi olmadığını sanan ama as­lında işi olan kanın bir kısmı da görev yerini bir süreliğine terk etmiş olmaktadır. Bunlardan en önemlisi gözde bulunması gereken kandır. Göz damarlarında bir miktar kireçlenme varsa, ki kişinin Viagra kullanma yaşı gereği, bu mümkündür; o zaman gözdeki kan, görev yerini terk ettiğinde görme işlevinde geçici olarak bo­zulma olabilir. Viagra kullanan kişilerin geçici bir süre mavimsi görmesinin nede­ni budur. Çok nadiren, kansızlık göz sinirini ciddi olarak etkileyebilir. O zaman
da kalıcı alt ya da üst yarıyı görememe durumu olabilir. Göz siniri, kanlanma az­lığına bağlı kuraklıktan çok çabuk incinebilen bir yapıya sahiptir.

Yanlış gözlük kullanmak gözlere zarar verir mi?
Erişkinlerde hayır, sadece baş ve göz ağrısına neden olabilir. Göz kayması veya tembelliği olan çocuklarda ise yanlış gözlük, kaymanın azalmamasına, artmasına veya tembelliğin artmasına yol açabilir. Cinsi, derecesi ve astigmat varsa açısının doğru olması kadar, bu çocuklarda gözlük çerçevesinin göze tam oturması, eğ­ri olmaması da önemlidir. Tüm bu nedenlerden dolayı gözlük mutlaka göz hekimi tarafından reçete edilmeli ve teyit edilmelidir.

Gözlük reçetesinde neler yazılır?
Göz hekimi gözlük reçetesine hangi göze, ne zaman kullanılmak üzere hangi nu­mara gerektiğini yazar (Resim 4-1). Çerçeve reçete edilmez, tarif edilebilir.