Çocuklarımız en değerli varlığımız. Onlara, her anlamda, aydınlık bir yarın hazırlamak çoğu zaman bizim elimizde. Ailelerinden haklı olarak “Bunu bilmiyorduk”, “Bize hiç anlatılmamıştı”, “Bilseydik dikkat ederdik” cümlelerini duyduğum o kadar çok göz sorunu olan çocuk has­tam oldu ki, önemli bazı konulardan söz etmek istedim.

Çocuklarda göz sağlığını korumak için ne olursa olsun yapılması gerekenler nelerdir?
Her çocuk mutlaka 3-4 yaşında göz muayenesi olmalıdır. Hiçbir sorun olmasa bi­le bu muayene ile bir gözde olabilecek ve ileride tamiri mümkün olmayan bir tembellik yakalanabilir ve tedavi edilebilir.

Çocuklarda acil muayeneyi gerektiren durumlar
1. Gözbebeğinde beyazlık olma durumunda, sadece görmeyi değil yaşamı bile etkileyecek bir tümör olma olasılığı nedeniyle acil muayene gerekir.
2. Gözünde kayma olan çocuk hemen muayene edilmelidir, göziçi tümör­lerinin ilk belirtisi kayma olabilir.
3. Aynı şekilde gözlerde titreme olan bebeklerin hemen muayene edilmesi gerekir, gözlerde titreme beyinde bir sorunun habercisi olabilir.
4. Kazalar da aynı şekilde, acil muayeneyi gerektirir.

Bir kaza olduğunda çocuklarda yapılması gerekenler nelerdir?
Kaza ne olursa olsun çocuk mutlaka göz hekimine gösterilmelidir. Dışarıdan ba­kınca bir sorun görülmese de, mikroskopla muayene ve göz içinin muayenesi ol­madan “sorun yok” denemez.

Çocuklarda Günlük Yaşamda Göz Sağlığı Açısından Dikkat Edilmesi Gereken Noktalar
1. Lazerli el lambalarını kesinlikle göze tutmamak.
2. Resim çekerken flaştan olabildiğince kaçınmak.
3. Arabada asla ön koltukta ve kucakta çocuk oturtmamak, mutlaka arka koltukta, yaşına uygun bir koltukta ve mutlaka kemer takarak oturtmak.
4. Pusette ve mama sandalyesinde de mutlaka kemer takmak.
5. Güneş gözlüğü ve şapka ile güneşten korumak.
6. Her türlü patlayıcı, yanıcı, delici, fırlayıcı cisimden uzak tutmak (kibrit, çakmak, sigara, havai fişek, çatapat, sivri cisimler, gazoz kapağı vs.)
7. Herhangi bir nedenle damla ya da merhem kullanılması gerekirse uygu­lamayı doğru yapmaya özen gösterin.

Çocuklarda kırma kusuru gelişmesini engellemek için ne yapılabilir?
Hemen hemen hiçbir şey yapılamaz, çünkü kırma kusurları ailesel bir özelliktir. Ancak son yıllarda var olan miyobun artmasını önlemek için gece ışıksız bir or­tamda, karanlıkta uyutulmanın yararından söz edilmektedir. Işığın gece boyunca kapaklardan az da olsa göze geçtiği ve gözün devamlı uyum yapmasına yol aça­rak var olan miyobu arttırdığı düşünülmektedir.

Bebeklerde sulanma veya çapaklarıma neden olur?
Bebekler gözyaşını burna akıtan kanalları tam açılmadan doğabilirler. O zaman bir ya da iki gözün burna yakın bölgesinde, yani üst ve alt kapakların birleşti­ği yerde sık sık gözyaşı birikimi olabilir. Bu durum sulanmaya yol açar. Mikroplar bu ılık ve besin dolu ıslak ortamı çok sevdikleri için adeta bayram eder ve hemen orada çoğalmaya başlarlar. Bu durum da çapaklanmaya yol açar.

Sulanma veya çapaklanma olan bebeklerde ne yapılmalıdır?
Gözyaşını burna akıtan kanal normalde en geç bir yaşında açılır. Ama sulanma veya çapaklanma olması kendiliğinden açılmama olasılığına işaret edebilir. Bu durumda esas yapılması gereken şey gözlerin burna yakın bölgesine, yani üst ve alt kapakların birleştiği yere küçük parmakla masaj yapılmasıdır. Bu bölgede üst ve alt kapaktan gelen kanalların birleştiği, içi gözyaşı dolu bir kesecik vardır, aynı evlerimizdeki su deposu gibi. Onun üzerine doğru yapılacak pompa şeklinde ma­sajla kesenin içinde birikmiş olan gözyaşının basıncı, aşağıda burun içine uzanan kanalı en doğal yolla açar.

Çapaklanma da varsa göz hekimi bebeğin yaşına uygun antibiyotikli damla önerebilir.Ama bu damla sadece çapaklanmayı gider­mek içindir. Sorunu esas masaj halledecek­tir. Yani kapalı kanal masajsız açılmaz.

Gözyaşı kanalına masaj nasıl yapılmalıdır?
Masaj yapılmadan önce eller yıkanmalı ve masaj yapacak parmağın tırnağı kısa kesilmelidir. Masaj hem musluk açma pompası
gibi (bum-bum-bum) hem de dairsel hareket şeklinde (dön-dön-dön) yapılmalıdır. Hangi sıklıkta ve sürede yapılacağı hekim ta­rafından belirtilir. Ama ihmal edilmemeli ve düzenli olarak yapılmalıdır. Çünkü bir yaşından sonra kanalın masajla da açılma olasılığı azdır.

Masajdan rahatsız olan bebeklere, ki bu çok sık gördüğümüz bir durum, masa­jı uyurken yapabilirsiniz. Bebeklerin uykusu sizler için hem dinlenme, hem de bu çeşit tedaviler için uygun bir fırsat. Göz damlaları da bu sırada alt kapağın içine damlatılabilir.

Bir yaşından sonra hâlâ sulanması ve çapaklanması devam eden çocuklarda ne yapılır?
O zaman son bir deneme olarak bir-iki ay daha çok yoğun bir masaj yapılabilir. O da olmazsa, o zaman muslukçuların yaptığı gibi incecik bir boru kanallara so­kularak, sıvı veya hava verilerek kanallar açılır. Yapılan işlem kolay ve tehlikesiz olmakla beraber kısa süre de olsa anestezi verilmesi gerekir. İşte bu nedenle ma­saja çok önem veriyoruz.

Gözyaşı ne zaman akmaya başlar?
Aslında bebekler doğduğu zaman gözyaşları vardır, ama sadece gözlerinin ön kıs­mını nemli tutabilecek kadar. Gözyaşı bezleri ancak birkaç haftadan sonra, ağlar­ken de gözyaşı salgılayabilecek kadar gözyaşı üretebilir.

Çocuklarda Göz Kazalarının Önlenmesi için Dikkat Edilmesi Gerekenler:
* Hızlı hareket eden küçük sert toplarla oynanan oyunlarda (tenis vb.) mutlaka özel gözlük takılmalıdır.
* Kibrit, çakmak gibi sıçrayıcı alev yaratan aletler çocuklardan uzak tutul­malıdır. Kullanması gereken durumlar oluyorsa kibritin kendinden uzağa doğru yakılması öğretilmelidir.
* Bisiklet veya kaykaya binen ve bunları hızlı kullanan çocukların kafa üstüne düştüklerinde göz sinirlerinin yaralanmasını önlemek amacıyla kask takmaları sağlanmalıdır.
* Mantar tabancası, çatapat, havai fişek, kağıt ok, taş atmaca, dart oyunla­rı oynamasına kesinlikle müsaade edilmemelidir.
* Hareketli küçük çocukların bulundukları ortamda sivri, delici, patlayıcı, yaralayıcı veya lastikli hiçbir şeyin bulunmamasına dikkat edilmelidir.
* İçi özel gaz dolu uçmayan balonların patlaması ağır göz hasarına yol açabilir. Çocuklara verilmemelidir.
* Gazoz açarken çocuklar uzak tutulmalıdır.
* Göz damlaları ve diğer damlalar, onlar için verilmiş dahi olsa, çocukla­rın yetişebileceği yerlere konmamalıdır. Birbirlerinin gözüne damlatmak oyunu kadar yanlışlıkla içilmeleri de ciddi tehlikeler doğurabilir.
* Her türlü deterjan, alkollü sıvı veya ilaç da erişebilecekleri yerlerde bulunmamalıdır.
* Çocuğun gözlerine herhangi bir şey kaçtığından kuşkulandığınızda önce temiz bir kapta su kaynatın ve soğutun, bu suyu temiz bir pamuğa döke­rek gözlerini silin veya bir kahve fincanına bu suyu doldurarak gözlerine dökün. Bu sırada gözlerini kapasalar bile su kapak altına girer ve ilk tedavi yapılmış olur. Sonra da çocuğunuzu göz doktoruna götürün. Olur da gözüne tuvalet temizleyici madde, kireç, Japon yapıştırıcı, deter­jan, alkollü bir sıvı kaçmışsa ve kızarıklık ya da yanma/batma devam ediyorsa mutlaka zaman geçirmeden bir göz hekimi muayene etmelidir. Hekime gidene kadar gözünü kapalı tutması yararlı olur.
* Delici yaralanmadan şüphelenirseniz mutlaka zaman geçirmeden bir göz hekimi muayene ettirin. Bu durumda da hekime gidene kadar gözü­nü kapalı tutması yararlı olur.