Klinik deneyler çapkın erkekleri panik atak hastalığının en güçlü adayı kabul ediyor.

Panik atak son dönemin en yaygın hatta moda hastalıklarından biri. Giderek artan panik atak hastalığı konusunda tıp dünyası bir kara kutuyu daha açtı: Bir zamanların çapkın adamları, bugünün panik atak vakaları..

Psikiyatrist Prof. Dr. Nevzat Tarhan, çağın moda hastalıklarından panik atakla ilgili sorularımıza yanıt verdi:

Aldatma panik atağı tetikleyen bir durum mudur? Klinik deneyimlerimiz bu sonucu doğruladı. Çapkın erkek panik atak hastalığının en güçlü adayı. Aldatmayla ilgili kendini suçlasa da yine de bu eylemi yapmaktan vazgeçemeyen erkeklerde de panik atak çok hızlı gelişebiliyor. Bu durumda beynin hipotalamus bölgesi yanlış alarm veriyor. Onun aşırı duyarlılığı genetik yatkınlığı olan kişilerde panik atak hastalığının oluşmasını hızlandırıyor. Ailesinin dağılmasından korktuğu halde eşini aldatan erkeklerde, hayatlarının olmadık bir döneminde panik atak gözleniyor. Aldatmayı kültür olarak onaylayan toplumlarda ise panik atağa daha az rastlanıyor. Öte yandan, aldatılmayı düşünmek bile bazen bilinçaltında panik atağa yol açabiliyor. Kişinin rüyasında aldatıldığını görmesi bile, panik atak geçirmesine sebep olabiliyor.

KADINLAR DİKKAT!
* Aldatan kadınlarda da panik atak gözleniyor mu? Bu konuda kadın erkek ayrımı yapmak istemiyorum. Ancak hastalığın kadınlarda erkeklerden 2-3 kat daha fazla gözlendiğini söyleyebilirim. Kadınların kendilerini suçlama eğilimleri daha fazla olduğundan, aldatan kadınlarda depresyona çok fazla rastlıyoruz. Hastalıkta kadınlarında kişilik ve karakter yapısı yine çok önemli. Erkeklerde bedensel algıyı düzenleyen alan daha duyarlı iken, kadınlarda duygusal algı alanı daha hassas olduğundan, hastalıktan etkilenme dereceleri aynı oranda fazla oluyor.

* Panik atağın ‘geliyorum’ diyen sinyalleri var mı? Sık sık nefes darlığı hissetme, çarpıntı, el titremesi ilk belirtiler arasındadır. Kaygıyı bedensel yaşayan kişilerde heyecan, üşüme, titreme ve mide sorunları da hastalıkla ilgili ilk sinyaller olabilir. Sigarayı aniden bırakan kişilerin bedensel anlamda aşırı tepkiler vermeleri de panik atak göstergesi olabilir. Yüzlerinde sivilce çıktığında “Eyvah kanser mi oldum?” diyenler ya da vücutları uyuştuğunda hemen felç olduklarını düşünenlerde panik atağa rastlanma riski fazladır. Kontrol edilemeyen stres sonrası kişi panik atak için aday haline gelir. Heyecanlı kişilerde de aynı risk vardır. Bu belirtiler sık görülüyorsa bir müddet sonra panik atağa dönüşür.

YÜKSEK KAYGI TETİKLİYOR
* Panik atak büyükşehir veya elit kesim hastalığı mıdır? Modern yaşamda yaşam standartları yüksek, hayatı seven, hastalanırsa kaybedecek şeyleri çok olan kişilerde bu hastalığa daha sık rastlanır. Bedenlerini çok seven kişiler ve sağlık kaygısı yüksek olanlar da risk grubundadır. Ölümden korkan kişilerde de çok görülür. Hastalık kişinin hayattan beklentisi derecesinde kişiyi etkiler. Büyükşehirde yaşayanların ya da elit kişilerin, hayatta kaybetmek istemedikleri maddi-manevi birçok şey vardır. Bunları kaybetmekten korkan kişilerde kaygı daha yüksek olur. Fiziksel en ufak bir belirti başladığında ise, bu kişiler hemen atak yaşadıklarını zannederler.

* Panik atak insanların birbirlerine söylemeleriyle yayılan moda bir hastalık mıdır? Kişiler “Depresyondayım” demek yerine “Panik atak oldum” demeyi tercih ediyor. Daha çok entellektüel düzeyi yüksek grupta gözlendiğinden, kişiler kendilerini bu şekilde ifade etmeyi seçiyor. Bu, aşırı hareketli çocukların ebeveynlerinin çocuklarını hiperaktif diye tanımlamalarına benziyor. Hastalık sosyal yaşamı da çok fazla etkilemediğinden diğer kişilerce pozitif algılanabiliyor. Modern hayatın hızlı yaşamı bu hastalığı daha kabul edilebilir görüyor. Bu sayede de insanlar, panik atak olduklarını çevreleriyle çok rahat bir biçimde paylaşabiliyor.

Tek Başlarına Adım Bile Atamıyorlar!
Panik atak hastası olanların kendilerini yapmaktan alıkoyamadıkları davranışlar ve başlıca kaygıları şöyle sıralanıyor:

* Kriz yaşama endişesiyle cinsel ilişkiden kaçmak ve sportif aktiviteleri bırakmak.

* Gece yaşamından, alkol kullanmaktan ve çapkınlıktan vazgeçmek. Eğer yasak ilişki yaşıyorlarsa seksüel aktivitelerini azaltmak. Otellerden ziyade daha güvenli olduğu için kendi evlerini tercih etmek.

* Yanında su taşımak. Sürekli kalbini ve nabzını dinlemek. Tansiyon aletiyle dolaşarak sürekli tansiyon ölçmek.

* Yakınlarının adreslerini ve telefonlarını özel bir şekilde yanında taşımak. Cep telefonunun hafızasının ilk sıralara acil yardım alınacak kişilerin isimlerini kaydetmek.

* Sürekli yanında birilerinin bulunmasını istemek. Yalnız kalamamak. Sokağa çıkamamak, kalabalık ve kapalı yerlere girememek. Düşüp bayılma ya da kontrolünü yitirerek başkalarına rezil olma korkusu.

* Toplu taşıma vasıtalarına binememek. Ticari taksiyi istediği yerde durdurabileceği için gideceği yerlere taksiyle gitmek.

* Bulunduğu muhitten uzağa gidememek. Tatile çıkamamak. Bazen tatil yolundan geri dönmek.

* Berbere, diş hekimine gidememek.

* Boğazını sıkan bir şey giyememek. Sutyen takmaktan sıkıntı duymak.

* Panik ataklar sıklaştığında sanal ortamdaki panik atak sitelerine üye olmak ve sürekli diğer panik atak hastalarıyla mesajlaşma ihtiyacı duymak.

Panik atak yüzünden seksi bırakmak hata olur

* Panik atağım tutar korkusuyla seksi ya da sporu bırakmak doğru mudur? Panik atak yaşayan birçok kişi, zamanla sporu ve seksi bırakır. Her iki aktivitede de fazla enerjiye gereksinim vardır. Bunun için kalp daha çok çalışmaya başlar. Panik atakta ise kalp durup dururken fazla atmaya başlar. Kişi kalbinin yerinden çıkacağını hisseder. Bazen göğüste ağrı veya baskı oluşur. En büyük kaygı, kalp krizi geçirip ölme korkusudur. Kişinin bir yakını kalp kriziyle ölmüşse, korkusu daha fazladır.

ÇARPINTI ÇOK NORMAL
Panik ataklılar kalbi hızlandıracak her eylemden kaçmaya başlar. Oysa seks ve sporda kalbin daha fazla atması fizyolojik ve olması gereken bir durumdur. Kalp fazla çalışıp, kan pompalamazsa sorun ortaya çıkar. Hücrelerin enerjiye olan ihtiyacı kanla sağlanmaktadır. Burada fizyolojik bir durumun çarpıtılarak algılanması söz konusudur. Herhangi bir nedenle çarpıntı ortaya çıktığında, panik atak belirtisi olarak değerlendirilmektedir. Tedavi olunmadığında seks ve spor terk edilebilir. Oysa seks ve spor esnasında salgılanan hormonlar vücudu gevşetip rahatlatır. Doğal endorfinler salınınca, mutluluk ortaya çıkar. Panik ataklılar gergin ve kaygılıdır. Seks ve spor bu gerginliği gidererek, kaygıyı azaltır. Dolayısıyla seks ve sporu kesinlikle bırakmamak gerekir. Bunlara bağlı çarpıntının çok normal olduğu akıldan çıkartılmamalıdır. Panik ataklıların yasak ilişkilerini derhal bırakmaları ve spor ve tek eşliliğe dönmeleri onlar için en doğru tercih olacaktır.

Doktora gitmeden 6 hafta bekleyin
*Panik atak kendiliğinden geçer mi yoksa tedavi görmek şart mı? Hafif ataklar, kişi doğru bilgilendirildiğinde kendiliğinden geçebiliyor. Bunun için en az 6 hafta beklenmeli. Hala geçmeyen belirtiler varsa önce iç hastalıkları uzmanlarına gidilmeli. Sonrasında ise psikiyatrik yardım almalı. Her ne kadar hastalıkla ilgili kişilerin kendi kendilerini hasta ettikleri kanısı yaygın olsa da, panik atak hastaları kendi kendilerinin doktoru olamazlar. Ancak kendi kendilerine yardım edebilirler. Bu hastaların psikolojik destek almaları da şarttır. Bu dönem en az 6 ay sürer. Bundan önce tedavinin kesilmesi hastalığın yüzde 50 ihtimalle tekrarına yol açar. Ayrıca, hasta en az 2 yıl koruma programında tutulmalıdır. Psikoterapilerde de, stres yönetimi konusunda kişilere yardımcı oluyoruz.

Günaydın / Esra Tüzün

Kaynak: http://www.haberturk.com/haber.asp?id=42256&cat=220&dt=2007/10/29