Kışın beyaz örtüsünü gösterdiği günlerde uzmanlar uyarıyor, hipotermiden korunun!

Şiddetli soğukların yurdumuzu etkilediği bu günlerde, bilinmekle beraber genellikle gözden kaçan önemli bir konu vücut ısısının düşmesi (hipotermi) ve donmadır.

Normal vücut ısısı kaslar tarafından oluşturulur ve beyinde Hipotalamus denilen bir bölge tarafından kontrol edilir. Normal vücut ısısı 37 C civarındadır. Isı 37 C altına düştüğünde hipotermi başlar. Gerçek hipotermide ise ısı 35 C altındadır.

İç Hastalıkları Uzmanı Dr. Bülent Yardımcı donmalara karşı alınabilecek önlem ve adımları belirtiyor;

ISI KAYBI ARTIYOR
Hipoterminin en sık görülen nedeni çevresel etkenlerle soğuğa maruz kalma durumudur. Özellikle soğuk su ile temas ve suya batma en hızlı, en ciddi hipotermi nedenidir. Çünkü suda ısı iletimi yani ısı kaybı havaya göre 30 kat fazladır.

ÇOCUKLAR VE YAŞLILAR DİKKAT
Diğer hipotermi yapan nedenler kafa travması, beyin tümörleri inme gibi beyin hastalıkları; tiroid bezinin az çalışması, kan şekerinin düşük olması, öbreküstü bezinin az çalışması, şeker koması gibi hormonal hastalıklar; tüm vücuda mikrop yayılması ile seyreden ciddi iltihabi hastalıklar ve ilaç zehirlenmeleridir.

ERKEN HİPOTERMİ
Vücut ısısı 37-35 C arasındadır. Belirtileri titreme kol ve bacaklarda soğukluk, el ve ayaklarda morarma ve çarpıntıdır.

HAFİF HİPOTERMİ
Vücut ısısı 35-32,2 C arasındadır. Belirtileri bilinç bulanıklığı, çevrenin farkına varamama ( zamanı- mekanı- kişileri karıştırma veya tanıyamama), soluk alışverişinin hızlanmasıdır.

ORTA HİPOTERMİ
Vücut ısısı 32,2-28 C arasındadır. Bilinç iyice bulanır ve uyku haline geçilir. Kalp ritm bozuklukları başlar.

AĞIR HİPOTERMİ
Vücut ısısı 28 C altındadır. Artık kişi koma halindedir. Refleksler tamamen kaybolmuştur. Kalp çalışması iyice bozulur, kalp ve solunum durması meydana gelir.

DONMA
Vücut ısısının 27 C altında olması durumudur. Ağır hipotermi başlığı altında da değerlendirilebilir. El, ayak, burun gibi bölgesel ısı düşüklüğüne ise Frostbite denir. Dokular donup sertleşerek beyaz, sarı-beyaz veya mavi beyaz renge döner.

DONMALARA DİKKAT
Donma, sanılanın aksine yalnızca dağlık veya kırsal bölgelerde olmaz. Ortam ısısının donma noktası altında olması da gerekmez. Kışın evsiz kişilerde veya evlerinde yeterince ısınamayanlarda da olur.

Yaşlı ve hastalarda daha sık görülür. Islanmak hipotermiyi hızlandırır. Hipotermi tanısı vücudun soğuk olması ve belirtiler görülerek konulabilir.

Normal termometreler 32-33 C ye kadar sağlıklı ölçebilir. Bu nedenle gerçek ısı özel termometrelerle anlaşılabilir. Yinede belirtiler ve normal termometre ile ısı ölçümü yol göstericidir.

İLK YARDIM OLAY YERİNDE BAŞLAR
1-İlk adım genel değerlendirmenin önemi:

Bilinci, solunumu ve kalp atım sayısı hızla değerlendirilmelidir. Islak giysiler değiştirilip kuru olanlar giydirilmelidir. 20 C civarındaki oda veya ortam ısısı ilk müdahale için idealdir.

ANİ ISITMADAN KAÇIN
Solunum ve dolaşımı durmuş olanlara mutlaka ilkyardım yapılmalıdır ve uzun sürdürülmelidir. Bazı hastalar geç de olsa yaşama döndürülebilirler. Hasta battaniyelerle ısıtılabilir.

Dış ortamda ısıtmak için fazla zaman kaybedilmemelidir.

KİŞİ HEMEN SICAK BİR ORTAMA ALINMALI
Soğuk suya maruz kalmışsa üzerindeki ıslak giysiler bir an önce çıkarılıp kuru sıcak giysilerle değiştirilmeli ve mümkünse battaniye kullanılarak kişi ısıtılmalıdır.

Bu hastaların tıbbi tedavilerinde sıcak odalar, ısıtılmış serum ve solunum gazları, hatta gerekirse vücut dışı dolaşımla kanın ısıtılması gibi yöntemler ve ilaçlar kullanılır.

Soğuk havalarda yaşlı ve çocukların uzun süre dışarıda ve yalnız kalmalarına izin verilmemeli, uygun kıyafetler giydirilmelidir.

NASIL GİYİNELİM?
Soğuktan korunmak için arasında hava sıkışmış giysiler, yün, sentetik köpük ve hava boşlukları içeren kıyafetler iyi koruyuculardır. Başı örtmek ve eldiven kullanmak ısı kaybını önemli ölçüde azaltır.